De aanpak van problemen met zwerfkatten moet zich vooral richten op het tegengaan van nieuwe instroom. Deze en andere aanbevelingen doen onderzoekers van de Wetenschapswinkel van Wageningen UR na een inventarisatieonderzoek voor het Stray Animal Foundation Platform.
Om meer zicht te krijgen op het zwerfkattenprobleem verrichtten studenten en onderzoekers een literatuuronderzoek, hielden interviews en namen enquêtes af. Het aantal zwerfkatten in Nederland bleek moeilijk te achterhalen. In onder andere de enquête op internet is door 78 respondenten het aantal (op)gevangen katten doorgegeven. Hieruit blijkt dat per jaar ruim 37.000 katten worden (op)gevangen. Het daadwerkelijke aantal zwerfkatten zal zeker veel hoger liggen.
Zwerfkatten zorgen voor overlast voor hun omgeving, mogelijke gezondheidsproblemen bij de mens en bedreigen sommige inheemse dieren. Daarnaast schiet het welzijn van zwerfkatten vaak te kort door ziekte en verwondingen en gebrek aan voedsel. Deze zwerfkatten zijn direct en indirect afkomstig van huiskatten, die mede door onverantwoord huisdierbezit op straat belanden.
Aanbevelingen
De onderzoekers en studenten hebben de aanbevelingen en oplossingen toegespitst op de specifieke situaties. De belangrijkste aanbevelingen om aantal zwerfkatten te beperken zijn:
- De problemen met zwerfkatten zijn preventief te bestrijden door te voorkomen dat de populatie groeit. Voorlichting over castratie, chippen/registeren en verantwoord huisdierbezit remmen de instroom.
- Voor bestaande populaties zwerfkatten kan vangen, castreren en terugzetten (TNR) effectief worden ingezet. Het is een frequent toegepaste en diervriendelijke methode. Vooral in gebieden waar zwerfkatten goed gevangen kunnen worden en geen directe bedreiging vormen voor vooral beschermde inheemse dieren, is het een effectieve methode om op de langere duur het zwerfkattenprobleem in Nederland substantieel te verminderen. De effectiviteit van TNR valt of staat met het monitoren van de populatie en het wegvangen of castreren van nieuwe zwerfkatten.
Draagvlak
Het maatschappelijk draagvlak voor het doden van zwerfkatten is beperkt. In de nabije toekomst lijkt immuno-contraceptie ook perspectief te bieden in plaats van castratie als onderdeel van de TNR methode. Hierbij wordt met vaccinatie het immuunstelsel van het dier gebruikt om de vruchtbaarheid of dracht te blokkeren.
De onderzoekers constateren ook dat de samenwerking tussen de vele organisaties die zich bezig houden met het (op)vangen van zwerfkatten duidelijk verbeterd kan worden, onder andere door het opstellen van regio en problematiek specifieke richtlijnen. Verder zeggen zij dat een centrale registratie van de aantallen zwerfkatten is aan te bevelen om in de toekomst grip te houden op de effectiviteit van de gekozen aanpak.
De overheid zou het oplossen van de zwerfkattenproblematiek kunnen ondersteunen en effectueren door het opstellen van een helder beleid, met duidelijke verantwoordelijkheden op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau. Een verplichting tot identificeren en registreren van katten zou hier een grote bijdrage aan kunnen leveren, als ook het verplicht stellen van castreren van buiten lopende katten. In België is dit ingevoerd, in Nederland is hier (nog) geen overheidssteun voor.
Rapport
Het rapport is tijdens de bijeenkomst op 7 mei uitgereikt aan Isabelle Sternheim, voorzitter van het Stray Animal Foundation Platform.
Het Wetenschapswinkelrapport 316 “Als de kat van huis is…; Zwerfkatten in Nederland: een inventarisatie”, is te downloaden vanaf de website van de Wetenschapswinkel (en binnenkort ook via deze site).
