Momenteel staan de Roemeense zwerfhonden volop in de media. De wet die anderhalve week geleden is aangenomen en toestaat dat zwerfhonden gedood mogen worden staat niet op zich zelf. Al jaren is er in Roemenië veel te doen over de zwerfhonden. Het zwerfhondenprobleem is immens in Roemenië en staat niet zelden op de politieke agenda. Oorzaken van het zwerfhonden probleem zijn terug te vinden in de geschiedenis, de cultuur, de politieke- en de economische situatie van Roemenië.
Roemenië kent een verleden van overheersing en bezetting. In 1946 was Roemenië een communistische staat die tot 1958 onder direct militair en economisch bestuur van de USSR stond. In deze periode werden de weinige middelen die Roemenië nog overhad na de Tweede Wereldoorlog geconfisqueerd door de Russen. Ook was er in deze periode sprake van veel schendingen van de mensenrechten en werden er meer dan twee miljoen mensen (vaak willekeurig) gevangengenomen op grond van voorgewende politieke, economische of andere redenen. Honderdduizenden moorden, martelingen en misbruiken van politieke tegenstanders en gewone burgers vonden plaats. Meer dan 200.000 mensen verloren tussen 1948 en 1964 hun leven wegens communistische overheersing in Roemenië.
In 1967 kwam Ceaușescu aan de macht. Het binnenlands bestuur van Ceaușescu was hard en wreed ten aanzien van alles wat als dissident gedrag werd gezien. Halverwege de jaren tachtig kwam Ceauşescu met zijn meest bizarre idee: het platteland en de plattelandsdorpen moest in haar huidige vorm verdwijnen.
De Roemeense bevolking werd systematisch onderdrukt en was door de vele spionnen van de geheime dienst niet veilig. Door de grote onzekerheid en armoede waar men in leefde, zag men vaak geen andere oplossing dan ook te spioneren voor de Securitate. Het was niet ongewoon dat je broer, zus, vader of moeder een infiltrant kon zijn en je binnenshuis dan ook niet kon zeggen wat je wilde.
1989 maakte een revolutie een eind aan het bewind van Ceauşescu. Er volgt wederom een onrustige tijd met veel wantrouwen en politieke onrust onder de macht van ex-communist Ion Iliescu.
Roemenië is in 2007 tot de Europese Unie toegetreden. De Europese Unie heeft scherpe eisen aan Roemenië gesteld, met name op het terrein van de corruptiebestrijding. Na uitbreken van de economische crisis trok een groot deel van rijke Roemenen waarop de economie gebouwd was weg uit Roemenië. In 2009 ontving het land van het IMF, de Europese Unie en de Wereldbank een lening 20 miljard euro om de economie te hervormen.
Om de begroting op orde te krijgen werden onder andere de ambtenaren salarissen (-25% in 2010) en de pensioenen (-15%) zeer stevig gekort met de nodige sociale gevolgen.
Het grootste deel van de bevolking ervaart de economische situatie in 2013 nog altijd als extreem moeilijk. Roemenië is momenteel nog steeds een land waar veel armoede heerst en heel veel corruptie aanwezig is. Ook de Europese Commissie is hiervan doordrongen:
“De Roemeense regering negeert aanbevelingen van de Europese Commissie om de corruptie en wetteloosheid in het land aan te pakken. Van fraude beschuldigde ministers en parlementariërs blijven zitten en rechters zijn geregeld doelwit van geweld en intimidatie, concludeert de Commissie in een woensdag gepubliceerd rapport.” De Volkskrant 31-01-2013
Het moge duidelijk zijn dat Roemenië een historie kent van onderdrukking, armoede, uitbuiting, wantrouwen, corruptie en politieke instabiliteit. Het ontstaan van het zwerfhonden probleem en de tweedeling in mentaliteit ten opzichte van de dieren (Hondenhaters vs hondenliefhebbers) moeten in dit licht worden bezien.
Historische oorzaken
• Boerderijen en rurale gebieden werden ten tijden van Ceaușescu gesloopt en burgers werden gedwongen naar flats te verhuizen. Hierdoor konden zij hun dieren niet meenemen en deze werden op straat achter gelaten.
• Door het slopen van hele wijken ontstonden er grote gebieden ‘niemandsland’ in de steden ideaal voor zwerfhonden om te leven en zich naar hartenlust te kunnen voortplanten.
Emotionele oorzaken
• Doordat de achtergebleven dieren in eerste instantie toebehoorde tot de burgers worden zij door een groot van de bevolking gevoerd en verzorgd. Voldoende voeding in combinatie met niet steriliseren/castreren zorgt voor de ideale omstandigheden voor explosieve populatiegroei onder de zwerfdieren.
Economische oorzaken
• Door het verleden is Roemenië verarmd iets wat met de economische crisis alleen maar versterkt is. Bij veel burgers ligt de prioriteit bij eigen overleving en niet bij zwerfdieren.
• Er zijn onvoldoende economische middelen om de dieren (humaan)op te vangen in opvangcentra. Er zijn simpelweg te veel honden en politiek zou het door velen als doodzonde gezien worden om zoveel geld naar honden te laten gaan in plaats van naar de arme burgers.
• Het vangen van honden levert geld op. Vaak worden de dieren in andere gemeenten weer losgelaten. Mede door de grote mate van corruptie wordt het zwerfhondenprobleem niet structureel opgelost maar door sommige partijen eerder in stand gehouden omdat het een bron van inkomsten is.
Politieke oorzaken
• Het zwerfhondenprobleem en de (drastische) oplossingen hiervoor staan niet zelden op de politieke agenda om stemmen te winnen. Drastische oplossingen zoals het massaal doden van zwerfhonden leiden echter niet tot een vermindering van het probleem. Binnen no time zijn de aantallen honden weer op oude strekte doordat een deel van de bevolking de honden beschermt, er ook enorm veel huishonden gedumpt worden (zie culturele oorzaken), en zolang de dieren niet gesteriliseerd zijn zorgt de nieuwe aanwas snel nieuwe groepen zwerfhonden.
Culturele oorzaken
• Veel corruptie en daardoor een enorm wantrouwen van de burgers naar elkaar, naar overheden en naar buitenlandse instellingen. In plaats van planmatige samenwerking werken groepen elkaar juist tegen.
• Sterilisatie en castratie zijn ongebruikelijk
• Er worden ook enorm veel huisdieren gedumpt op straat.
Oplossingen
De oplossingen van het zwerfhondenprobleem moeten zeker niet gezocht worden in een massale slachtpartij. Zolang men zich concentreert op het gevolg (grote aantal honden ) en niet op de oorzaken zal er niet veel veranderen. Een groot probleem is het wantrouwen van veel Roemenen. Door de geschiedenis heen zijn ze niet zelden uitgebuit door hun eigen politiek leiders of door buitenlandse partijen. De vele wreedheden die de gemiddelde Roemeense familie heeft meegemaakt de afgelopen decennia heeft ook zijn weerslag gehad op zijn mentaliteit naar zijn omgeving toe.
Roemenië heeft een vrij instabiel politiek stelsel met veel kabinetswisselingen. Tussen 1990 en 2010 traden al vijftien kabinetten op. Zolang er geen stabiele politieke situatie ontstaat in Roemenië zullen de problemen waar Roemenië mee kampt niet structureel aangepakt kunnen worden, laat staan dat men bereid is het zwerfhondenprobleem echt aan wil pakken.
Aanhoudende druk vanuit de EU zou een mogelijkheid zijn om iets te bewerkstelligen in Roemenië. In dit licht zijn de wantoestanden die zich voordoen op het gebied van de zwerfhonden een ingang zijn om eisen te stellen aan Roemenië om meer te doen tegen de hierboven genoemde corruptie.
Natuurlijk zijn er ook Roemenen die nadenken over het eigen handelen en over oplossingen die niet ten koste gaan van de zwerfhonden. Stichting Steun de Zwerfhonden in Roemenië schrijft in september in haar verslag van een sterilisatiemarathon in het Roemeense Baciu:
“De burgemeester van Baciu heeft deze marathon gesteund en zal dan ook geen invulling geven aan de zwerfhondingsdodingswet die sinds een paar dagen in Roemenië in werking is getreden. Hij heeft zelfs een deel van de marathon betaald.”
Stray-AFP roept iedereen op om personen en groeperingen die hard werken aan humane oplossingen voor zwerfhonden zoveel mogelijk te steunen. Daarnaast blijft actie voeren en petities ondertekenen ook heel belangrijk. De druk moet zoveel mogelijk opgevoerd worden zodat Roemeense overheden en burgers gaan beseffen dat ze niet ongezien kunnen wegkomen met het afslachten van zwerfdieren en EU parlementariërs gaan begrijpen dat ze in actie moeten komen om humane oplossingen af te dwingen.
